امیرتاجمیرخان بختیاری فرزند امیر بابک شاه بهرامسری آسترکی نخستین ایلخان بختیاری از ایل بزرگ هفت لنگ باب دورکی آسترکی بود که در زمان شاه تهماسب صفوی به مدت ۶۵سال( ۹۵۰_۱۰۱۷ه ق) حاکم تمام سرزمین بختیاری بود و پس از وی فرزندش امیرجهانگیرخان بختیاری بهرامسری آسترکی حاکم تامه بختیاری گردید و مرکز حکومت آنها در شهر تاریخی بنه وار خلیل خان فرزند میرجهانگیرخان آسترکی بوده است

بگویم ز تاریخ هفت و زچهار ز خان های گردن کش و سردیار

ز دورکیان و ز بهداروند بکردند رزم با کریم خان زند

ابوالفتح‌خان بختیاری نام یکی از خوانین بختیاری است که پس از ائتلاف با کریم‌خان زند یکی از میراث‌داران حکومت نادرشاه شد. با تشکیل شورای سه نفره حکومتی با کریم‌خان زند و علیمردان خان بختیاری به حکومت اصفهان رسید و پس از شورش علیمردان خان علیه کریم‌خان زند توسط علیمردان خان کشته شد.


ابوالفتح خان پسر قاسم خان آستركی دورکی هفت لنگ است که در سال 1145 ه ق پس از كشته شدن برادرش احمد خان به همراه عده اي ديگر از خوانين آستركي از جمله منصورخان و محمدحسين خان و جلال خان به دستور نادرشاه خانه هايشان را به اصفهان ( پايتخت ) برده و در آنجا ساكن شدند و خود نيز برمناصبي اشتغال يافتند. ابوالفتح خان به بيگلربيگي شهر مروشاهنجان با حكم نادرشاه منصوب شد. ايشان تا زمان ابراهيم شاه افشار حاكم آنجا بود و پس از آن با حكم ابراهيم شاه به حكومت اصفهان منصوب گردید و تا سال 1164 حاكم اصفهان و نايب السلطنه بود. و علي صالح خان فرزند یوسف خان و نوه خلیل خان بهرامسری آسترکی به حکومت بختیاری برگزیده شد. دکتر عبدالرضا درگاهی ( روزنامه خروش آنزان ) می نویسد:«كسان ديگر، از اعقاب همين خوانين بختياري دودمان ميرجهانگيرخان( بهرامسری) آستركي بودند كه در غايله افغان از آنها نام برده مي شود. از آن جمله قاسم خان بختياري در زمان شاه سلطان حسين صفوي و همچنين ابوالفتح خان پسر قاسم خان كه مدتي حكومت اصفهان را داشته و با حيله علي مردان خان چهارلنگ كشته مي شود. ولي در بعضي نسخ نوشته شده كه ابوالفتح خان و علي مردان خان و كريم خان زند با هم متحد و همداستان بودند ولي كريم خان با حيله ابوالفتح خان را كشته و سپس عليمردان خان را هم به قتل رسانيد و خود يكه تاز ميدان شد.»

هنگام مرگ نادرشاه ابوالفتح خان بختياري حاكم اصفهان بود. ناخوشنودي يكي ديگر از رهبران ايل بختياري بنام عليمردانخان چهارلنگ از ابوالفتح خان و تقاضاي كمك از كريم خان سبب شهرت كريم خان گشت. كريم خان به همراه افراد قبيله خود و همراهي عليمردان خان به اصفهان حمله بردند و اين شهر را تصرف كردند. پس از آن ميان اين سرداران (ابوالفتح خان، كريم خان، وعليمردان خان) اتحاد سه گانه اي ايجاد شد. منظور از اين اتحاديه تشكيل يك دولت جديد در ايران بود، مهمترين شرايط اتحاد سه گانه( اتحادسه لر) عبارت بود از:2 1- برگزيدن يكي از افراد خاندان صفوي با عنوان (شاه اسماييل سوم)به سلطنت ايران 2- واگذاري امور كشوري به عليمردان خان 3- واگذاري حكومت اصفهان به ابوالفتح خان 4- واگذاري امور لشكري به كريم خان

در سال 1163 هجري قمري عليمردان خان كه يكي از رؤساي بختياري بود چون وضع پادشاهي ايران را مختل ديد. او هم با دعاي سلطنت قيام نمود يعني از محل خود با عده اي بختياري به طرف اصفهان حركت نمود. حاكم اصفهان از طرف (شاهرخ افشار) ابوالفتح خان از بزرگان بختياري بود و با سپاه زيادي به استقبال علي مردان خان از شهر بيرون رفت و در دروازه شهر دو سپاه به هم رسيده، جنگ سختي نمودند بطوريكه جمعي مقتول و عده اي از طرفين مجروح گشته و ابوالفتح خان پيروز ميدان شد.

عليمردان خان پس از اين شكست با سابقه اي كه با كريم خان زند داشت بطرف ملاير حركت نمود و هر طوري بود كريم خان را با خود همراه ساخت و با سه هزار مرد جنگي و برادرانش به اردوي عليمردان خان پيوسته و به جنگ ابوالفتح خان مبادرت ورزيدند و پس از زد و خورد زيادي كه از بامداد تا شامگاه طول كشيد و كشتار زيادي به عمل آمد ، ابوالفتح خان مغلوب و فتح نصيب عليمردان خان گرديد و به شهر اصفهان وارد شد.

منبع

  • محمد رجبی نیری، تاریخ زندیه، انتشارات مصباح، ۱۳۷۶
  • مروی، تاریخ عالم آرای نادری،
  • علی بهرامسری آسترکی،"بنه وار من ایل من" قم،1382
  • علی بهرامسری آسترکی،" شاهکار ایل بختیاری"، قم،1384
  • دکتر عبدالرضا درگاهی، " روزنامه خروش آنزان"