فرمانروایان بختیاری پس از ساسانیان (۲)
دودمان فضلویه (اتابکان لر بزرگ) (۵۵۰-۸۲۷ق.)
بخش دهم
اتابک رکن الدین یوسف شاه دوم (۷۳۳ -۷۴۰ق.)

اتابک نصرت الدین احمد بزرگ چهار پسر بنام های رکن الدین یوسف شاه، افراسیاب، سلیمان شاه و سلغر شاه داشت. پس از مرگ وی یوسف شاه جانشین پدر شد.
او حکم فرمانروایی لرستان را از سلطان ابوسعید ایلخان مغول دریافت کرد. با مرگ سلطان ابوسعید در سال ۷۳۶ ق. دوران فترت در ایران آغاز شد و تا آمدن تیمور دنباله داشت.
دوره فرمانروایی اتابک یوسف شاه همزمان است با بحران‌های سیاسی و درگیری و زد و خورد امیران مغول با یکدیگر برای گرفتن منصب ایلخانیگری.
اتابک یوسف شاه از این اوضاع و احوال آشفته بهره برد و اقداماتی را برای بازگرداندن برخی مناطق مانند شوشتر و شهر پیروزان نزدیک اصفهان که پیشتر جزو قلمرو آنها بودند انجام داد. او نخست به خوزستان لشکر کشید و شوشتر و هویزه و بصره را تصرف نمود. پیامد چنین کاری برای جانشینان او پیوسته دردسرساز بود به گونه ای که تا زمان تیموریان اتابکان لرستان در امور آن منطقه درگیر بودند و حتا هنگامی که حاکم قدرتمندی در آن منطقه پیدا می شد به درون قلمرو لر بزرگ لشکرکشی می کردند.
اتابک یوسف شاه برنامه گسترش قلمرو خود را به سوی اصفهان نیز دنبال کرد. گویا او در نبرد نظامی با حاکم اصفهان به نتیجه‌ای نرسید از این رو حاکم اصفهان را تهدید کرد در صورتی که خواسته های وی یعنی بازگرداندن شهر فیروزان را نپذیرد سرچشمه زاینده رود را خواهد بست و تا شهر پیروزان را نگرفت از آن صرف نظر نکرد.
برای اتابک یوسف شاه تصرف شهر فیروزان در حکم بازگشت به سیاست راهبردی و استراتژیک فرمانروایی اتابکان لر بزرگ در زمان مغولان بود، از این رو در دوره اتابک یوسف شاه قلمرو او از بصره و خوزستان تا فیروزان نزدیک اصفهان، لالستان (مناطق میان داران و خوانسار و الیگودرز شرقی =بربرود شرقی) و ناحیه جاپلق = بربرود غربی- مناطق شمال اشتران کوه تا دورود نیز جزو قلمرو این اتابک بوده است. ابن بطوطه رامهرمز را نیز جزو قلمرو اتابکان لر بزرگ می‌داند.
اتابک یوسف شاه به عنوان حاکمی که با رعایای خود با عدل و داد رفتار می کرد مورد ستایش قرار گرفته‌است. هیچ گزارشی از رخدادهای داخلی قلمرو وی وجود ندارد از این رو دورانی آرام و بدون آشفتگی می توان تصور نمود.
از سوی دیگر او توانست به دلیل ضعف حکومت مرکزی و آشفتگی‌های سیاسی - نظامی
به عنوان فرمانروایی مستقل و به دور از بایسته های تابعیت سیاسی - نظامی حکومت مرکزی به امر فرمانروایی بپردازد.
اتابک یوسف شاه در ششم جمادی الاول سال ۷۴۰ در سن ۴۳ سالگی پس از ۷ سال فرمانروایی، بر اثر بیماری در شوشتر درگذشت و همراهانش تابوت وی را به مالمیر (ایذه) منتقل و در آنجا در مدرسه رکن آباد به خاک سپردند.
✍️علی بهرامسری بختیاری، نویسنده و پژوهشگر تاریخ
منابع و مآخذ
تاریخ گزیده، حمدالله مستوفی
تاریخ نطنزی ، معین الدین نطنزی
تاریخ شرفنامه ، امیر شرفخان بدلیسی
بنه وار من ایل من ، علی آسترکی بختیاری
اتابکان لر بزرگ ، شهرام یوسفی فر
حکومتگران بختیاری، بررسی نقش و جایگاه قبیله آسترکی آستروکیان بختیاری در تحولات سیاسی نظامی ایران از دوره مغولان تا قاجار ، علی بهرامسری بختیاری، نشریه تاریخ و فرهنگ ، دانشگاه مشهد ، سال۵۴، شماره ۱، شماره پیاپی ۱۰۸، بهار و تابستان ۱۴۰۱.
تاریخ جهان آرا ، قاضی احمد غفاری قزوینی
تاریخ وصاف، شهاب الدین عبدالله شیرازی
تاریخ آل مظفر، محمود کتبی (گیتی)
#بنیاد_علمی_ایران_بختیاری_پژوهی https://t.me/Bakhtyari2025_ir