کاخ سفید آمریکا الگوبرداری شده از کاخ سفید ایران باستان
دکتر علی بهرامسری بختیاری (مسجدسلیمان)

 

در ایران باستان دو کاخ بنام کاخ سفید (سپید)وجود داشته است.
یکی کاخ سپید در استان پارس در شهر بیضای کنونی(بیضا شهری است تاریخی در شهرستان سپیدان استان فارس در حدود 30 کیلومتری شمال غربی شیراز) . شوند نامیدن این شهر به نام بیضا وجود دژی یا کاخی در این منطقه بود که بدست گوچیهر یا گوزهر با سنگ مرمر سفید ساخته شده بود.پس از حمله اعراب به ایران ،این منطقه به خاطر همان کاخ یا دژ ،بیضا،به چم سپید نامیده شد.
گوچیهر نام یکی از پادشاهان بازرنگی پارس در سده سوم میلادی بود.در سالهای پس از 212 م. پاپک پدر اردشیر بر گوچیهر شورید و مکان او را که به کاخ سفید معروف بود متصرف شد و بر تخت پادشاهی نشست.
بر اساس نوشته طبری این شهر در اواخر عصر اشکانی مقر حکومت محلی سلسله بازرنگی بود و نام آخرین حاکم این سلسله در اواخر عصر اشکانی گوچیهر یا "گوزهر" بوده است.

همزمان ساسان سر دودمان سلسله ساسانی موبد آتشکده ایزد بانو آناهیتا درشهر استخر بود. همسر وی، رام بهشت ، دختر گوچیهرآخرین پادشاه بازرنگی بود و این سلسله پادشاهان در نیسایه سلطنت داشتند. (شهر مزبور به مناسبت دیوارهای سفید از زمان استیلای عرب در فارس موسوم به بیضا شد).

پاپک پسر ساسان روابط خود را با بازرنگی ها مغتنم شمرد و یکی از پسران خویش را که اردشیر نام داشت در دارابگرد به مقام عالی نظامی ارگبد رسانید. مقارن این احوال پاپک بر گوچهر (گوزهر) شاه که خویشاوند او نیز بود شورید و مکان گوچهر را که معروف ب کاخ سفید بود به تصرف در آورد. سپس او را کشت وخود بر اریکه سلطنت نشست.

طی دورۀ ساسانی از این شهر به عنوان پادگان نظامی استفاده می‌شده، و دارای دژ و قلعه‌ای مستحکم بوده است. اینکه بعضی از جغرافی‌نویسان اسلامی از این ناحیه با عنوان دژ سفید یاد کرده‌اند، مؤید این مطلب است(یاقوت، 1/791؛ دمشقی، 238). این دژ از فاصلۀ دور دیده می‌شد و دیوارهای آن درخشان بود(اصطخری، 126؛ قزوینی، 164).

دوم کاخ سفید در تیسپون
پس از بنیان سلسله ساسانی توسط اردشیر یکم و غلبه بر اردوان پنجم آخرین شاه اشکانی و فتح بیستون پایتخت اشکانیان به پیروی از کاخ سپید بازرنگی در نسایه کاخ سفید دیگری در تیسپون ساخته شد.

تیسپون یا تیسفون (اعراب آن را مدائن می گویند) نام یکی از پایتخت‌های باستانی ایران است که در کشور عراقِ امروزی جای گرفته است. این شهر در دوران اشکانیان به عنوان پایتخت غربی ایران در منطقهٔ میان‌رودان توسط مهرداد شاه یکم اشکانی ساخته شد، و در دوران ساسانی ارزش خود را به عنوان مرکز نیروی سیاسی و اقتصادی نگهداشت.و نزدیک به هشتصد سال پایتخت ایران بود . پس از حمله اعراب به ایران، شهر تیسفون به تاراج رفت و رفته‌رفته متروک شد.

دو تا از کاخ های باشکوه ساسانیان در این شهر جای داشتند یکی کاخ با شکوه ساسانیان را که هنوز آثار آن در جانب خاوری دجله نمایان است که تازیان ایوان کسری نام دادند. این ایوان چنان‌که یعقوبی گوید در شهر اسبانبر واقع بود. ساختمان مهم دیگری نیز بود که کاخ سفید نامیده می‌شد و در یک میلی شمال شهر کهنه دیده می‌شد ولی این ساختمان از آغاز سده ۴ ه.ق چنان رو به ویرانی رفت که اثری از آن نماند و از این روی است که تاریخ‌نویسان پس از آن، کاخ سفید و ایوان کسری، هر دو را با نام طاق کسری دانسته‌اند و آن، یگانه جایمانده ایست که تا امروز از بناها و کاخهای پادشاهان ایران درآنجا بر جای مانده است.
آمریکا کشوری با پیشینه پانصد ساله است که تمدن خود را براساس تمدن های جهان باستان شکل داده است و بی گمان از تمدن ایران که نگینی درخشان درمیان تمدن های جهان باستان بوده نیز استفاده کرده است .چه بسا توماس جفرسون می گوید : ما قانون اساسی آمریکا را براساس منشور حقوق بشر کورش بزرگ نوشته ایم. ازاینرو می توان به این نتیجه رسید که نام کاخ سفید آمریکا یادآور و الگوبرداری شده کاخ سپید ایران باستان است.
دکتر علی  بهرامسری بختیاری _مسجدسلیمان 96/7/17