امیرتاجمیرخان بختیاری آسترکی فرزند امیر بابک شاه بهرامسری آسترکی نخستین ایلخان بختیاری از ایل بزرگ هفت لنگ باب دورکی آسترکی بود که در زمان شاه تهماسب و شاه عباس صفوی به مدت ۶۷ سال( ۹۵۰_ ۱۰۱۷ه ق) حاکم تمام سرزمین بختیاری بود و پس از وی فرزندش میرجهانگیرخان بختیاری آسترکی حاکم تامه بختیاری گردید و مرکز حکومت آنها در شهر تاریخی بنه وار خلیل خان فرزند امیرجهانگیرخان بختیاری آسترکی بوده است.

الیگودرز بین ۴۹ درجه و ۴۲ دقیقه طول شرقی و ۳۳ درجه و ۲۴ دقیقه عرض شمالی واقع شده است.از نظر موقعیت نسبی، الیگودرز در نیمه شمالی شهرستان قرار گرفته است.این شهر از طریق محور شمالی با شهرهای خمین، محلات، اراک و از طریق محور جنوبی با شهرهای لالی و مسجدسلیمان و اندیکا و فریدون شهر و کوهرنگ، از طریق محور شرقی با شهرهای داران، گلپایگان و خوانسار و از طریق محور غرب و شمال غربی نیز با شهرهای ازنا، دورود، شازند، بروجرد و خرم‌آباد ارتباط دارد

شهرستان الیگودرز محل سکونت طوایف بختیاری چهارلنگ : ایل میوند ( طوایف بساک، ایسوند، فولادوند) ، ایل زلقی، ایل موگویی،

و طوایفی از شاخه هفت لنگ بختیاری ازجمله طایفه آسترکی از ایل دورکی هفت لنگ و بخشی از طایفه آل جمالی از ایل بهداروند هفت لنگ

و طوایف گودرزی و جاپلقی می باشد.

ریشهٔ نام

در وجه تسمیه الیگودرز روایت‌های گوناگونی وجود دارد.

از آن جمله، روایت ساکنان بومی شهر است. بر مبنای این روایت، واژه الیگودرز، ترکیبی از واژه (آل) به معنی خاندان و گودرز است. بر این اساس برخی از مردم الیگودرز خود را به [[گودرز پسر کشواد|گودرز پهلوان]] یکی از شخصیت‌های معروف [[شاهنامه]] نسبت می‌دهند که با گذشت زمان، ترکیب '''آل گودرز'''
کم کم به ''الیگودرز'' تبدیل شد. وجود طایفه گودرزی در این شهر، این باور را تشدیدکرده‌است. نشانه‌های تاریخی نیز نشان می‌دهد که در محدوده شهر الیگودرز در حدود هفده قرن پیش از میلاد، تمدن‌هایی وجود داشته‌است.

البته در تپه‌های شمال غربی آثاری کشف شده‌است که به دوران پیش از اشکانیان و هخامنشیان تعلق دارد.

برخی دیگر نیز وجه تسمیه آن را از واژه آلیورز یا آل ورز دانسته‌اند. در گذشته این منطقه بخش عمده‌ای از گندم غرب ایران را تولید می‌کرد و به خاطر پر بار بودن محصول گندم‌ها به رنگ قرمز در می‌آمدند به همین خاطر عده‌ای معتقدند این نام ترکیبی از کلمهٔ آل به معنای قرمز و ورز به معنای کشت است.

بهترین وجه تسمیه‌ای که با توجه به آواشناسی و تاریخ و همچنین مستندات کشف شده از مکان‌هایی مانند روستای گورچین بر نام این شهر مرتب می‌باشد، واژۀ (ال گودرز) می‌باشد، یعنی مکانی که ال و عشیرۀ گودرز که احتمالاً منظور همان گودرز کشواد است، در این مکان ساکن بوده‌اند.وجود مقبره‌ای که به نام اکبر علی در این شهر موجود است، کاملاً مطابق با نحوۀ ساخت مقابر پیشدادیان می‌باشد.

می‌گویند الیگودرز در قدیم دارای بافت شهری منظم بوده‌است که در زمین‌لرزه سال ۱۲۸۲ در سیلاخور که طبق آمار مرکز ژئوفیزیک دانشگاه تهران بزرگ‌ترین زلزله ثبت شده و به قدرت تقریبی ۸ ریشتر بوده به ویرانه‌ای تبدیل گردیده است.

بر اساس مدارک به دست آمده از حفاری‌های قلعه مندیش و تپه‌های اطراف شهر قدمت شهر فعلی الیگودرز به بیش از هفتصد سال پیش می‌رسد.

شهرستان الیگودرز همواره یکی از مناطق محل سکونت ایل بختیاری بوده است . درزمان صفویه ، چغاگرگ و به خصوص خلیل آباد در دامنه خاوری اشترانکوه ودر 20 کیلومتری شهر کنونی الیگودرز حکومت نشین ییلاقی بختیاری بوده است . بر اساس منابع تاریخی از جمله : تاریخ عالم آرای نادری، تاریخ بختیاری سرداراسعد و تاریخ بختیاری اثر اسکندرخان عکاشه ، تاریخ بختیاری اثر سرهنگ اوژن بختیاری، خلیل خان آسترکی(بهرامسری) فرزند میرجهانگیرخان بهرامسری آسترکی و نوه تاجمیرخان بهرامسری آسترکی از ایل دورکی هفت لنگ بختیاری که در زمان شاه عباس اول و دوک حاکم بختیاری بود، در خلیل آباد که نام خود را بر آن گذاشت شهری را بنا نهاد و ان را مرکز حکومت بختیاری قرار دادو دشت خلیل آباد را با کشیدن کانال های آب از چشمه سارهای اشتران کوه ، آباد نمودکه اثار این کانل آب هنوزبرجاست . ویرانه کاخ مدفون شده خلیل خان در تپه ای بالایی روستا(شهر) خلیل آباد و دیگری در چغاگرگ هنوز وجو دارند.کریم نیکزاد امیرحسینی در کتاب شناخت سرزمین بختیاری می نویسد: روح عمران و آبادی و تمدن در خوانین استرکی (دورکی) از جمله تاجمیر خان و میرجهانگیرخان و خلیل خان و نوادگان آنها وجود داشته است.سردار اسعد بختیاری می نویسد : از دودمان تاجمیرخان و میرجهانگیرخان آسترکی ،آثار و ابنیه تاریخی معظمی در نقاط مختلف بختیاری بجا مانده است که آز آن جمله خرابه های سردشت نزدیک دزفول و بنه وار (لالی) در منطقه گرمسیر و همچنین در دیمه و چغاگرگ در سردسیر می باشد. طایفه آسترکی یکی از طوایف ایل دورکی هفت لنگ بختیاری است و وجود نام سرچشمه دورک و دره دورک در نزدیکی خلیل آباد الیگودرز نشان از مالکیت ایل دورکی و بویژه طایفه آسترکی در گذشته بر منطقه دارد. اسکان بخش بزرگی از تیره بهرامسری آسترکی در الیگودرز نشان از پیشینه چندصد ساله آنها در منطقه دارد. هرچند از اواسط قاجاریه الیگودرز زیر نظر حاکم نشین بروجرد یعنی حشمت الدوله قاجار بود اما در زمان رضاشاه با تجزیه خاک بختیاری ، علاوه بر الیگودرز شهرهای دورود و ازنا نیز به استان لرستان پیوست شدند .

جاذبه‌های گردشگری و جهانگردی

الیگودرز دارای مکان‌های تفریحی بسیاری از جمله دریاچه گهر، دریاچه شط تمی، دریاچه سد خان آباد، چشمه آسار و سراب شاهمکان در منطقه شول آباد، رود حوضیان، رودخانه ماهیچال، طبیعت قالی کوه، رودخانه مور زرین در بخش زلقی، غار تمندر، جنگلهای بلوط و گردو و سرچشمه دورک، گایکان، دره دورک، دشت لاله‌های واژگون در روستای دالانی، دره دایی، دره حیدر، کیگوران و یک راه دسترسی به دریاچه گهر می‌باشد. و همچنین روستای چقاگرگ که از قدیمی ترین روستاهای بربرود است و تپه خلیل خان در آن قرار دارد.در شمال این شهر بقایای قلعه مندیش و درجنوب غربی و شرقی این شهر تپه‌ها تاریخی وجود دارد، همچنین در ضلع جنوبی شهر پارک جنگلی بنفشه روی تپه یال احداث شده است. اشترانکوه با مرتفع ترین قله آن «سن بران» به ارتفاع ۴هزار و پنجاه متر از سطح آبهای آزاد، در جنوب غربی شهرستان الیگودرز واقع است. در دامنه جنوبی این قله دریاچه‌ای زیبا و طبیعی با آب شیرین و زلال شکل گرفته که از ذوب برفهای سلسله جبال اشترانکوه و کوه سبز، و آب چشمه‌هایی که به صورت آبراههای متعدد به سمت رودخانه و دریاچه جریان دارند.راه دسترسی به دریاچه گهر از چندین طریق امکان پذیر است که یکی از مهمترین و آسانترین آنها راه قدیمی مالرو و عشایری گدار (دره دزدان) است که در فاصله تقریبی ۲۷کیلومتری جاده الیگودرز به شول آباد، به سمت غرب (پل رودخانه مورزرین) تا آغاز تنگ «هولیون» و «تابله» می‌توان به دو قسمت «بالادره گهر» و «دره گهر» تقسیم کرد. از ویژگیهای «بالا دره گهر» وجود بیدستانهایی است که در ساحل شرقی دریاچه گهر بزرگ گسترده است. در هرحال باید اذعان داشت که راه دسترسی مناسب با کمترین پیاده روی نسبت به راههای دیگر همان مسیر الیگودرز (مورزرین- تابله) به گهر است، که بدلایل مختلف از جمله وجود چشمه ساران متعدد و گوارا و رودخانه خروشان و نیز دسترسی و راحتی مسیر یکی از راههای ارتباطی مناسب به شمار می‌رود

پرونده:Doorak2.jpg

تصاویر دره دورک ( دورک یادگار نام ایل دورکی هفت لنگ بختیاری است)

دریاچه گهر

دریاچه گهر در منطقه حفاظت شده اشترانکوه در بخش زز و ماهروی الیگودرز قرار دارد. این دریاچه کوهستانی به نگین اشترانکوه معروف است و سالانه پذیرای تعداد زیادی گردشگر از داخل و خارج ایران است.

آبشارهای الیگودرز

موقعیت گیتاشناسی

الیگودرز در ناحیه کوهستانی زاگرس مرکزی قرار گرفته است و نزدیک به ۲،۱۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و در امتداد شرق به غرب کشیده شده است. در ضلع شمالی و جنوبی شهر اراضی ناهموار با ارتفاعات و قله‌های متعدد پراکنده‌اند به همین دلیل نیز از آب و هوای نسبتاً سرد کوهپایه‌ای برخوردار است.

نمای اپاختر اشترانکوه از الیگودرز